ကမ္ဘာ့ဖလားနှင့် ဖြတ်သန်းခဲ့သော သမိုင်းများ (၂)

၁၉၇၈

ယခုတစ်ကြိမ်ပြိုင်ပွဲကို အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်း (၁၀၇)နိုင်ငံခြေစစ်ပွဲဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၁၉၇၄ ကမ္ဘာ့ဖလားတွင် ခြေစစ်ပွဲမအောင်မြင်ခဲ့သော အင်္ဂလန်အသင်းမှာ ယခုတစ်ကြိမ်၌လည်း ခြေစစ်ပွဲမအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ပြိုင်ပွဲကျင်းပသည့်ပုံစံမှာ ၁၉၇၄ခုနှစ်အတိုင်းပင် ဖြစ်သည်။ ပြိုင်ပွဲ၏ တတိယနေရာလုပွဲကို ဘရာဇီးလ်နှင့် အီတလီတို့ကစားခဲ့ရပြီး ဘရာဇီးလ်အသင်းက (၂-၁)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ဟော်လန်နှင့် အိမ်ရှင် အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ ကစားခဲ့ကြပြီး မိနစ် (၉၀)ထိ (၁-၁)ဂိုးဖြင့် သရေကျနေသောကြောင့် အချိန်ပိုဆက်လက်ကစားခဲ့ရသည်။ အချိန်ပို (၁၀၄)မိနစ်အရောက်တွင် အာဂျင်တီးနားတိုက်စစ်မှူး မာရီယိုကမ်းပတ်စ်က အနိုင်ဂိုးသွင်းယူခဲ့ကာပွဲအပြီးတွင် (၃-၁)ဂိုးဖြင့် ဟော်လန်အသင်းအားအနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ်ဆွတ်ခူးရယူနိုင်ခဲ့သည်။ ဟော်လန်အသင်းမှာမူ ဗိုလ်လုပွဲသို့ (၂)နှစ်ဆက်တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ဒုတိယနေရာနှင့်သာ ကျေနပ်ခဲ့ရပြန်သည်။ ယင်းပြိုင်ပွဲ၏ ဂိုးသွင်းဘုရင်ဆုကို အာဂျင်တီးနားတိုက်စစ်မှူး မာရီယိုကမ်းပတ်စ်က ရရှိခဲ့ပြီး အသန့်ရှင်းဆုံး အသင်းဆုကိုလည်း အာဂျင်တီးနားအသင်းကသာ ရရှိခဲ့သည်။

၁၉၈၂

၁၉၈၂ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို စပိန်နိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး မြို့ ပေါင်း (၁၄)မြို့ရှိ ကစားကွင်း (၁၇)ကွင်း၌ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သောကြောင့် ကျင်းပခဲ့ပြီးသမျှပြိုင်ပွဲများတွင် ကွင်းနှင့် မြို့အရေအတွက်အများဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။ ခြေစစ်ပွဲသို့ နိုင်ငံပေါင်း (၁၀၉)နိုင်ငံဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြပြီး ပုံမှန်ခြေစစ်ပွဲအောင်အသင်း (၁၆)သင်းမှ (၂၄)သင်းသို့ ပထမဆုံးအကြိမ်တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။  အာဖရိကနှင့် အာရှမှအသင်းများကိုလည်း ယခင်အကြိမ်များထက် ပိုမိုဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ ဆီမီးဖိုင်နယ်နှင့် ဖိုင်နယ်ပွဲစဉ်များတွင် ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်ခံယူခြင်းကို ပထမဆုံးအကြိမ် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယင်းပြိုင်ပွဲတွင် ရုပ်ဆိုးအကျည်းတန်ခဲ့ရသည့်ဖြစ်ရပ်မှာ ပထမအဆင့် အုပ်စု(ခ)တွင်အနောက်ဂျာမနီနှင့် သြစတြီးယားအသင်းတို့ပေါင်းကာ အယ်လ်ဂျီးရီးယားအသင်းကို ဖြုတ်ချခဲ့သည့်ဖြစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ဆီမီးဖိုင်နယ်တွင် အီတလီအသင်းမှာ ပိုလန်အသင်းကို တိုက်စစ်မှူး ပေါ်လိုရော့စီ၏ သွင်းဂိုး (၂)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ကျန်ဆီမီးပွဲစဉ်တွင် ရူမင်နစ်ဂီပါဝင်သော အနောက်ဂျာမနီနှင့် ပလာတီနီပါဝင်သော ပြင်သစ်အသင်းတို့ဆုံတွေ့ခဲ့ရာ အချိန်ပိုအထိ (၃-၃)ဂိုးစီသရေကျခဲ့ပြီး ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်တွင် အနောက်ဂျာမနီက (၅-၄)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် အနောက်ဂျာမနီအသင်းမှာ အီတလီအသင်း၏ တိုက်စစ်စွမ်းရည်ကို မထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ဘဲ (၃-၁)ဂိုးဖြင့် အရှုံးပေးခဲ့ရပြီး အီတလီအသင်း ကမ္ဘာ့ဖလားကို တတိယအကြိမ်မြောက် ရရှိခဲ့သည်။

၁၉၈၆

၁၉၈၆ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို မက္ကဆီကိုနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ကျင်းပခွင့်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ပြိုင်ပွဲကျင်းပပုံကိုလည်း အနည်းငယ်ထပ်မံပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ပြိုင်ပွဲ၏ကွာတားဖိုင်နယ်တွင် ၁၉၈၂ခုနှစ်က ဖောက်ကလန်ကျွန်းစစ်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့မှုကြောင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတင်းမာခဲ့သည့် အင်္ဂလန်အသင်းနှင့် အာဂျင်တီးနားတို့ ဆုံတွေ့ခဲ့ကြသည်။ ယင်းပွဲစဉ်တွင် အာဂျင်တီးနားတိုက်စစ်မှူး မာရာဒိုနာမှာ (၇၅)ကိုက်အကွာမှ အင်္ဂလန်အသင်းနောက်တန်းလူများနှင့် ဂိုးသမား ပီတာရှယ်လ်တန်ကိုပါ လိမ်ခေါက်သွင်းယူခဲ့သည့်ဂိုးနှင့် လက်နှင့်ပုတ်ကာသွင်းယူခဲ့သော သွင်းဂိုးများကြောင့် ယခုအချိန်အထိ ကမ္ဘာ့ဘောလုံးသမိုင်းတွင် ကမ္ဘာကျော်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မာရာဒိုနာကလည်း “ဘုရားပေးသောလက်” ဟု ဖွင့် ဟဝန်ခံခဲ့သည်။ ယင်းပွဲမှလွဲ၍ ကျန်ကွာတားဖိုင်နယ်(၃)ပွဲစလုံး ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်ခံယူခဲ့ရပြီး ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ပြင်သစ်နှင့် အနောက်ဂျာမနီတို့ ဆီမီးဖိုင်နယ်တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့ကြသည်။  ဗိုလ်လုပွဲတွင် အာဂျင်တီးနားအသင်းက (၂-ဝ)ဂိုးဖြင့် ဦးဆောင်နေခဲ့ကာ အနောက်ဂျာမနီအသင်းက ပွဲချိန် (၇၄)နှင့် (၈၀)မိနစ်များတွင် ချေပဂိုးများသွင်းယူနိုင်ခဲ့သော်လည်း (၈၃)မိနစ်တွင် အာဂျင်တီးနားအသင်း၏ အနိုင်ဂိုးကို ခွင့်ပြုခဲ့ရသည်။ အနောက်ဂျာမနီအသင်းမှာ (၂)နှစ်ဆက် ဗိုလ်လုပွဲသို့ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ဒုတိယနေရာနှင့်သာ ကျေနပ်ခဲ့ရသည်။ အာဂျင်တီးနားအသင်းမှာမူ ကမ္ဘာ့ဖလားကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တိုက်စစ်မှူးမာရာဒိုနာမှာ အကောင်းဆုံးကစား သမားဆုကို ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ ဂိုးသွင်းအများဆုံးကစားသမားဆုကို အင်္ဂလန်တိုက်စစ် မှူး ဂယ်ရီလိုင်နီကာကရရှိခဲ့ပြီး အသန့်ရှင်းဆုံးဆုကို ဘရာဇီးလ်အသင်းက ရရှိခဲ့သည်။ 

၁၉၉၀

၁၉၉၀ကမ္ဘာ့ဖလားအိမ်ရှင်အဖြစ် အီတလီနိုင်ငံက ကျင်းပခွင့်ရရှိခဲ့ပြီး မက္ကဆီကိုနိုင်ငံပြီးလျှင် ဒုတိယအကြိမ်မြောက် အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခွင့်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြိုင်ပွဲကျင်းပသည့်ပုံစံကိုလည်း ပြီးခဲ့သည့် ၁၉၈၆ခုနှစ်ပုံစံအတိုင်း ကျင်းပခဲ့သည်။ နိုင်ငံပေါင်း (၁၁၆)နိုင်ငံခြေစစ်ပွဲကစားခဲ့ပြီး ကော်စတာရီကာ၊ အိုင်ယာလန်နှင့် ယူအေအီးအသင်းတို့ ပထမဆုံးအကြိမ်ခြေစစ်ပွဲ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ အိုင်ယာလန်အသင်းမှာ ကွာတားဖိုင်နယ်အဆင့်ထိတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ပြီး အိမ်ရှင်အီတလီအသင်းကို (၁-ဝ)ဂိုးဖြင့်ရှုံးနိမ့်၍သာ ပြိုင်ပွဲမှ ထွက်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဆီမီးဖိုင်နယ်တွင် အီတလီနှင့် အာဂျင်တီးနား၊ အနောက်ဂျာမနီနှင့် အင်္ဂလန်တို့ ဆုံတွေ့ခဲ့ကြပြီး ထို (၂)ပွဲစလုံး အချိန်ပိုအထိ (၁)ဂိုးစီ သရေကျ နေခဲ့သောကြောင့် ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်ခံယူခဲ့ရသည်။ အိမ်ရှင် အီတလီနှင့် အင်္ဂလန်အသင်းတို့မှာ ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်များတွင် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရပြီး တတိယနေရာလုပွဲနှင့်သာ ကျေနပ်ခဲ့ရကာ ယင်းတတိယနေရာလုပွဲတွင် အိမ်ရှင်အီတလီအသင်းမှာ အင်္ဂလန်အသင်းကို (၂-၁)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရကာ တတိယဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ပြီးခဲ့သည့် ၁၉၈၆ဖိုင်နယ်ပွဲစဉ်အတိုင်း အနောက်ဂျာမနီအသင်းနှင့် အာဂျင်တီးနားအသင်းတို့ ပြန်လည်ဆုံတွေ့ခဲ့ပြီး အနောက်ဂျာမနီအသင်းက (၁)လုံးတည်းသောဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့ကာ အာဂျင်တီးနားအသင်းအား ၁၉၈၆ကမ္ဘာ့ဖလား ရှုံးကြွေးကို ပြန်ဆပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းကမ္ဘာ့ဖလားမှာ အနောက်ဂျာမနီအသင်းအတွက် တတိယအကြိမ်မြောက် ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၁၉၉၄

၁၉၉၄ကမ္ဘာ့ဖလားကို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပရန် ဖီဖာကွန်ဂရက်က ၁၉၈၈ခုနှစ်ကတည်းက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်ကျင်း ပခြင်းဖြစ်သော်လည်း တစ်ပွဲပျမ်းမျှပရိသတ် (၆၉၀၀၀)ခန့်ရှိကာ ပြိုင်ပွဲပြီးဆုံးချိန်တွင် ကွင်းအတွင်းဝင်ရောက်ကြည့်ရှုသူဦးရေမှာ (၃ .၆)သန်းအထိ ရှိခဲ့သည်။ ယင်းစံချိန်သည် ကမ္ဘာ့ဖလားသမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် အမြင့်ဆုံးစံချိန်တစ်ခုအဖြစ်ရှိနေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၉၄ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ပြိုင်ပွဲဝင်အသင်းကို(၂၄)သင်းမှ (၃၂)သင်းအထိတိုးမြှင့်ခဲ့ သော်လည်း ယင်းစံချိန်ကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ၁၉၃၀ကမ္ဘာ့ဖလားမှစ၍ ၁၉၉၀ကမ္ဘာ့ဖလားအထိ အုပ်စုအဆင့်ပွဲစဉ်များတွင် တစ်ပွဲနိုင်လျှင်ရမှတ် (၂)မှတ်ပေးသည့် စနစ်အစားတစ်ပွဲနိုင် ရမှတ် (၃)မှတ်ပေးသည့်စနစ်ကို ပြောင်းလဲကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ယခင်ကကစားသမားများ၏ဝတ်စုံတွင် ကျောနံပါတ်သာတပ်ခဲ့ပြီး ယခုအကြိမ်မှစတင်ကာ ကျောနံပါတ်အပြင် ကစားသမားအမည်ကိုပါ ထည့်သွင်းလာခဲ့သည်။ ယခုပြိုင်ပွဲတွင် တစ်ဦးချင်းပေးအပ်ခဲ့သည့် ဆုတံဆိပ်မှာလည်း ယခင်ပြိုင်ပွဲများထက်ပိုမိုများပြားလာခဲ့ပြီး အကောင်းဆုံးဂိုးသမားဆုကိုပါ ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပြိုင်ပွဲတစ်လျှောက်နေရာအလိုက် အကောင်းဆုံးကစားသမားများကိုစုစည်းကာ အကောင်းဆုံးအသင်းကိုလည်း ရွေးချယ်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၉၄ခုနှစ်ပြိုင်ပွဲသည် ကမ္ဘာ့ဖလားသမိုင်းတစ်လျှောက် အကောင်းဆုံးပြိုင်ပွဲများထဲတွင် တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ ဘရာဇီးလ်နှင့် အီတလီတို့ဆုံတွေ့ခဲ့သည့် ၁၉၉၄ ဖိုင်နယ်ပွဲစဉ်မှာ ကမ္ဘာ့ဖလားသမိုင်းတစ်လျှောက် ပထမဆုံးအကြိမ် ပယ်နယ်တီဖြင့်ဆုံးဖြတ်ရသည့် ဗိုလ်လုပွဲဖြစ်ခဲ့ပြီး ဘက်ဂီယို၏ကန်ချက်လွဲချော်ခဲ့သောကြောင့် ဘရာဇီးလ်က (၃-၂)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘရာဇီးလ်အသင်းမှာ ယင်းပြိုင်ပွဲအပြီးတွင် ချန်ပီယံဆု (၄)ကြိမ်ဖြင့် ကမ္ဘာ့ဖလား၏ အအောင်မြင်ဆုံးအသင်းဖြစ်လာခဲ့ပြီး တိုက်စစ်မှူး ရိုမာရီယိုက အကောင်းဆုံးဘောလုံးသမားဆုကို ရရှိခဲ့သည်။ ဂိုးသွင်းအများဆုံးဆုကို ရုရှားတိုက်စစ်မှူး ဆာလင်ကိုနှင့် ဘူလ်ဂေးရီးယားတိုက်စစ်မှူး စတွိုင်ကော့ဗ်တို့ ပူးတွဲရရှိခဲ့သည်။ 

၁၉၉၈

ပြိုင်ပွဲဝင်အသင်း (၂၄)သင်းမှ (၃၂)သင်းအထိတိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံက ဒုတိယအကြိမ် အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။ ခြေစစ်ပွဲကို နိုင်ငံပေါင်း (၁၇၄)သင်းယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ခြေစစ်ပွဲအောင် (၃၂)သင်းကို (၄)သင်း(၈)အုပ်စုခွဲကစားစေခဲ့သည်။ အုပ်စုတစ်စုဆီမှ ပထမနှင့် ဒုတိယရအသင်းများကို ရှုံးထွက် (၁၆)သင်းအဆင့်သို့ ထပ်မံကစားစေခဲ့သည်။ ရှုံးထွက်ပွဲစဉ်များတွင် မိနစ် (၉၀)အထိသရေကျနေပါက အချိန်ပိုတွင် အနိုင်ဂိုးသွင်းယူနိုင်သည့်အသင်းအားအနိုင်ပေးသည့် “ရွှေဂိုး” စနစ်ကိုလည်း စတင်သုံးစွဲခဲ့သည်။ နာမည်ကြီးအင်္ဂလန်အသင်းမှာ ယခုတစ်ကြိမ်တွင်လည်း အာဂျင်တီးနားကို ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်ဖြင့်ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပြီး ထိုအဆင့်မှပင် လှည့်ပြန်ခဲ့ရသည်။ ကမ္ဘာ့ဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ်ဝင်ပြိုင်သည့်နှစ်မှာပင် ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ခဲ့သည့် ခရိုအေးရှားအသင်းမှာ အံ့သြဖွယ်ခြေစွမ်းပြကာ တတိယဆုရရှိခဲ့သလို ခရိုအေးရှားတိုက်စစ်မှူး ဒေဗော်ဆူကာမှာလည်း ဂိုးသွင်းဘုရင်ဆုရရှိခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် အိမ်ရှင်ပြင်သစ်အသင်းက လက်ရှိချန်ပီယံ ဘရာဇီးလ်အသင်းကို (၃-ဝ)ဂိုးဖြင့် ဂိုးပြတ်အနိုင်ယူကာ လက်ရွေးစင်အသင်းသမိုင်းတစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့ဖလားကို ပထမဆုံးအကြိမ် ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ 

၂၀၀၂

အာရှတိုက်တွင်ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဂျပန်နှင့် တောင်ကိုရီးယားတို့က အိမ်ရှင်အဖြစ် ပူးတွဲကျင်းပခဲ့ကြကာ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲသမိုင်းတစ်လျှောက်တွင် (၂)နိုင်ငံပူးတွဲကျင်းပသည့် ပထမဆုံးပြိုင်ပွဲအဖြစ်လည်း မှတ်တမ်းတင်ရှိခဲ့သည်။ ယင်းပြိုင်ပွဲတွင် နိုင်ငံပေါင်း(၁၉၉)နိုင်ငံခြေစစ်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြပြီး ဆလိုဗေးနီးယား၊ အီကွေဒေါ၊ ဆီနီဂေါနှင့် တရုတ်တို့ထမဆုံးအကြိမ် ခြေစစ်ပွဲအောင်မြင်ခဲ့ကြသည်။ လက်ရှိချန်ပီယံဖြစ်သည့် ပြင်သစ်အသင်းမှာ အုပ်စုအဆင့်တွင် (၁)ပွဲသရေ၊ (၂)ပွဲရှုံးဖြင့် ရမှတ် (၁)မှတ်သာရရှိခဲ့ပြီး ပြိုင်ပွဲမှအရှက်တကွဲ ထွက်ခွာခဲ့ရသည်။ ယခု ပြိုင်ပွဲတွင် အိမ်ရှင်တောင် ကိုရီးယားအသင်းမှာ အငြင်းပွားဖွယ်ရာဆုံးဖြတ်ချက်များစွာဖြင့် ဆီမီးဖိုင်နယ်အထိတက်ရောက်နိုင်ခဲ့ပြီး စတုတ္ထနေရာရရှိကာ ပြိုင်ပွဲသမိုင်းတွင် အာရှဇုန်အသင်းများ၏ အမြင့်ဆုံးသော အောင်မြင်မှုဖြစ်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ဘရာဇီးလ်အသင်းနှင့် ဂျာမနီတို့ဆုံတွေ့ခဲ့ပြီး ဘရာဇီးလ်အသင်းက(၂-ဝ)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ယူခဲ့ကာ (၅)ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့ဖလားကို ရယူနိုင်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဘရာဇီးလ်မှာ ကမ္ဘာ့ဖလားသမိုင်းတစ်လျှောက် ချန်ပီယံဆု (၅)ကြိမ်ရသည့် ပထမဆုံးအသင်းအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။ ယင်းပွဲတွင် ဘရာဇီးလ်အသင်းအတွက် အနိုင်ဂိုး (၂)ဂိုးစလုံးသွင်း ယူပေးနိုင်ခဲ့သည့် တိုက်စစ်မှူး ရော်နယ်လ်ဒိုမှာလည်း ပြိုင်ပွဲတစ်လျှောက် သွင်းဂိုး (၈) ဂိုးဖြင့် ဂိုးသွင်းဘုရင်ဆုကို ဆွတ်ခူးရရှိခဲ့သည်။ 

၂၀၀၆

(၁၈)ကြိမ်မြောက် ၂၀၀၆ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဖလားအိမ်ရှင်အဖြစ် ဂျာမနီနိုင်ငံက ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ဒုတိယအကြိမ်မြောက် လက်ခံကျင်းပခွင့်ရခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် လက်ရှိချန်ပီယံအသင်းကို တိုက်ရိုက်ခြေစစ်ပွဲအောင်ခွင့်မပေးဘဲ အခြားအသင်းများနည်းတူ ခြေစစ်ပွဲဝင်ရောက်ကစားခိုင်းစေခဲ့သည်။ ယခုတစ်ကြိမ်ပြိုင်ပွဲသည် ၁၉၈၂ကမ္ဘာ့ဖလားနောက်ပိုင်း တိုက်ကြီး (၆)တိုက်မှ အသင်းများ စုံစုံညီညီပါဝင်လာသည့် ပထမဆုံးပြိုင်ပွဲဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရုပ်သံကြည့်ရှု သူပရိသတ်အများဆုံးစံချိန်တင်ခဲ့ပြီး ပြိုင်ပွဲတစ်ခုလုံးအားကြည့်ရှုသူ စုစုပေါင်း (၂၆ . ၂၉)ဘီလီယံအထိရှိခဲ့သည်။ ယခုတစ်ကြိမ်ပြိုင်ပွဲတွင် “ရွှေဂိုး” စနစ်အားပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီး အချိန်ပိုမိနစ် (၃၀)ပြီးဆုံးအောင်ကစားစေသည့် “ငွေဂိုး” စနစ်ကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ပြင်သစ်အသင်းက အသင်းခေါင်းဆောင်ဇီဒန်းသွင်းယူပေးခဲ့သည့် ပယ်နယ်တီသွင်းဂိုးဖြင့် ဦးဆောင်နေခဲ့သော်လည်း မာတာရာဇီက ချေပဂိုးပြန်လည်သွင်းယူပေးခဲ့သည်။ ယင်းပွဲတွင် ပြင်သစ်အသင်းခေါင်းဆောင်ဇီဒန်းမှာ အီတလီနောက်ခံလူ မာတာရာဇီကို ခေါင်းဖြင့်တိုက်ခဲ့သောကြောင့် အနီကတ်ပြထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရသည့်ဖြစ်ရပ်မှာလည်း ယနေ့အချိန်အထိ တသသပြောစရာဖြစ်ခဲ့ရသည်။ အချိန်ပိုတွင်လည်း တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက် ဂိုးသွင်းယူနိုင်ခြင်းမရှိ၍ ပယ်နယ်တီအဆုံးအဖြတ်ခံယူခဲ့ရာ အီတလီအသင်းက အနိုင်ရရှိပြီး (၄)ကြိမ်မြောက်ချန်ပီယံဆုနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲတွင် ဒုတိယအအောင်မြင်ဆုံးအသင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။

၂၀၁၀

(၁၉)ကြိမ်မြောက်ကျင်းပသည့် ၂၀၁၀ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကို တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ပြိုင်ပွဲသမိုင်းတစ်လျှောက် အာဖရိကမြေတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ကျင်းပခွင့်ရခြင်း ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယင်းပြိုင်ပွဲသည် Online မှ ရုပ်သံကြည့်ရှုမှုနှုန်းအများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး (၉၄၂)သန်းထိ ရှိခဲ့သည်။ ယင်းပြိုင်ပွဲတွင် ကိုလံဘီယာပေါ့ပ်အဆိုတော် ရှာကီရာ၏ “Waka Waka” သီချင်းနှင့် အာဖရိကလေမှုတ် တူရိယာဖြစ်သည့် ဗူဗူဇီလာ (vuvuzela)တို့မှာ ကမ္ဘာကျော်ခဲ့သည်။ အဆိုပါပြိုင်ပွဲတွင် နိုင်ငံပေါင်း (၁၉၇)နိုင်ငံခြေစစ်ပွဲဝင်ရောက်ယှဉ် ပြိုင်ခဲ့ကြပြီး အိမ်ရှင်တောင်အာဖရိကအပါအဝင် အာဖရိကဇုန်မှ (၆)သင်းအထိ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ရခဲ့ခြင်းမှာလည်း သမိုင်းတစ်လျှောက် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် တောင်အာဖရိကအသင်းသည် အုပ်စုအဆင့်မှလှည့်ပြန်ခဲ့ရပြီး ပြိုင်ပွဲသမိုင်းတစ်လျှောက် အုပ်စုမကျော်သည့် ပထမဆုံးအိမ်ရှင်အသင်းအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် လက်ရှိချန်ပီယံအီတလီနှင့် ပြင်သစ်တို့မှာလည်း အုပ်စုအဆင့်မှပင် ထွက်ခွာခဲ့ရသည်။  ရှုံးထွက် (၁၆)သင်းအဆင့်ပွဲစဉ်များအနက် ဂျာမနီနှင့် အင်္ဂလန်အသင်းတို့တွေ့ဆုံခဲ့သောပွဲစဉ်တွင် အင်္ဂလန်ကွင်းလယ်လူ လမ်းပတ် သွင်းယူခဲ့သည့်ဂိုးမှာ ဂိုးစည်းကျော်ခဲ့သော်လည်း ကွင်းလယ်ဒိုင်က ဂိုးအဖြစ် မသတ်မှတ်ခဲ့ဘဲ ယင်းပွဲတွင် ဂျာမနီအသင်းက အင်္ဂလန်အသင်းကို (၄-၁)ဂိုးဖြင့် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဟော်လန်နှင့် စပိန်တို့တွေ့ဆုံခဲ့သည့် ဗိုလ်လုပွဲမှာ အကြိတ်အနယ်ရှိခဲ့ပြီး မိနစ် (၉၀)အထိ ဂိုးမရှိသရေကျနေခဲ့၍ အချိန်ပိုဆက်လက်ကစားခဲ့ရာ အချိန်ပို (၁၁၆)မိနစ်တွင် အင်နီယေစတာက အနိုင်ဂိုးသွင်းယူပေးခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ဖလားကို စပိန်တို့ ပထမဆုံးအကြိမ်ကိုင်မြှောက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၄၊ ၁၉၇၈နှင့် ယခု ၂၀၁၀တွင် ဗိုလ်လုပွဲထိ တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့သည့် ဟော်လန်အသင်းမှာမူ ယင်း (၃)ကြိမ်စလုံး ဒုတိယနေရာနှင့်သာကျေနပ်ခဲ့ရသည်။      

၂၀၁၄

၁၉၅၀ ပြိုင်ပွဲအား အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပပြီး နှစ်ပေါင်း (၆၄)နှစ်အကြာတွင် ဘရာဇီးလ်တို့ ကမ္ဘာ့ဖလားကို ဒုတိယအကြိမ်မြောက်  အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ချန်ပီယံဆု (၅)ကြိမ်ဖြင့် ပြိုင်ပွဲသမိုင်း၏ အအောင်မြင်ဆုံးအသင်းဖြစ်သလို၊ ယခုတစ်ကြိမ်တွင်လည်း (၆)ကြိမ်မြောက် ချန်ပီယံဆုအတွက် ဘရာဇီးလ် ပြည်သူအားလုံး တညီတညွတ်တည်း မျှော်လင့်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ပြိုင်ပွဲအပြီးတွင် ဘရာဇီးလ်၏ရလဒ်များက ပြည်သူများ၏မျှော်လင့်ချက်အားလုံးကို ရိုက်ချိုးခဲ့သည်။ ယခုပြိုင်ပွဲ၏ မရဏအုပ်စုအဖြစ် အင်္ဂလန်၊ အီတလီ၊ ကော်စတာရီကာနှင့် ဥရုဂွေးတို့ပါဝင်သည့် အုပ်စု (D)ကို သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး အံ့အားသင့်စရာဖြစ်ခဲ့ရသည်မှာ အီတလီနှင့် အင်္ဂလန်တို့ အုပ်စုမှလှည့်ပြန်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် လက်ရှိချန်ပီယံစပိန်မှာလည်း ပုံစံကောင်းမပြနိုင်ဘဲ အုပ်စုအဆင့်မှပင် လှည့်ပြန်ခဲ့ရသည်။ ဘရာဇီးလ်၏မျှော်လင့်ချက် နေမာမှာ ကိုလံဘီယာနှင့် ကွာတားဖိုင်နယ်တွင် ခါးဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး လက်ကျန်ပွဲများကို လွဲချော်ခဲ့ရခြင်းမှာလည်း အိမ်ရှင်အသင်းအတွက် နာကျင်စရာဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ဆီမီးဖိုင်နယ်တွင် ပုံစံကောင်းများပြနေသည့် ဘရာဇီးလ်-ဂျာမနီ၊ နယ်သာလန်-အာဂျင်တီးနားတို့ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ကြပြီး အကြိတ်အနယ်ပွဲစဉ်များကို မျှော်လင့်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အိမ်ရှင်ဘရာဇီးလ်အသင်းသည် ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲသမိုင်းတစ်လျှောက်အဆိုးရွားဆုံးဆီမီးဖိုင်နယ်အဆင့် ဂိုးပြတ်ရှုံးနိမ့်မှုအဖြစ် ဂျာမနီအသင်းကို (၁-၇)ဂိုးဖြင့် အရှက်တကွဲရှုံးနိမ့်ကာ ဘရာဇီးလ်တစ်နိုင်ငံလုံးကို မျက်ရည်ဖြိုင်စေခဲ့သည်။ ထို့ပြင် တတိယလုပွဲတွင်လည်း ဘရာဇီးလ်အသင်းမှာ နယ်သာလန်အသင်းကို (ဝ-၃)ဂိုးဖြင့်ထပ်မံရှုံးနိမ့်ပြီး ပရိသတ်များကို အနာပေါ် တုတ်ကျစေခဲ့သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ဂျာမနီနှင့် အာဂျင်တီးနားတို့တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး အချိန်ပိုပွဲချိန် (၁၁၃)မိနစ်တွင် လူစားဝင်ကစားသမားဂေ့ါဇီ၏ တစ်လုံးတည်း သောသွင်းဂိုးဖြင့် ဂျာမနီတို့ (၄)ကြိမ်မြောက်ကမ္ဘာ့ဖလားချန်ပီယံဆုကို ရယူနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ဂျာမနီအနေဖြင့် တောင်အမေရိကမြေတွင် ကမ္ဘာ့ဖလားရယူနိုင်သည့် ပထမဆုံးဥရောပအသင်းအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။

၂၀၁၈

ရုရှားနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံကျင်းပသည့် ၂၀၁၈ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲမှာ ဥရောပမြေတွင် (၁၁)ကြိမ်မြောက်ကျင်းပသည့်ပြိုင်ပွဲဖြစ်သလို၊ အရှေ့ဥရောပဒေသတွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြိုင်ပွဲ တစ်ခုလုံးအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၁၄.၂)သန်းအထိသုံးစွဲခဲ့ရပြီး ၂၀၂၂ကာတာကမ္ဘာ့ဖလားမတိုင်မီအထိ အသုံးစရိတ်အမြင့်မားဆုံးကမ္ဘာ့ဖလားအဖြစ်မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။ ထူးခြားသည်မှာ ပြင်သစ် (၂၀၀၆)၊ အီတလီ (၂၀၁၀)နှင့် စပိန် (၂၀၁၄)တို့ကဲ့သို့ လက်ရှိချန်ပီယံဂျာမနီအသင်း အုပ်စုအဆင့်မှလှည့်ပြန်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုပြိုင်ပွဲတွင် ရုပ်သံအကူဒိုင်စနစ် (VAR) ကို ပထမဆုံးအကြိမ်အသုံးပြုခဲ့ပြီး အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်ရပ်များစွာလည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ယခုပြိုင်ပွဲတွင် ပြင်သစ်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံနှင့် အင်္ဂလန်တို့က ရွှေရောင်မျိုးဆက်ကစားသမားစုဖွဲ့မှုများဖြင့် ချန်ပီယံဆုအတွက် အပြိုင်ရေပန်းစားခဲ့ပြီး (၃)သင်းစလုံး ဆီမီးဖိုင်နယ်သို့ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်။ အင်္ဂလန်အသင်းမှာ ၁၉၉၀ကမ္ဘာ့ဖလားနောက်ပိုင်း ဆီမီးဖိုင်နယ်သို့ ပထမဆုံးအကြိမ် တစ်ကျော့ပြန်တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တောင်အမေရိကထိပ်သီးအသင်းများဖြစ်သည့် အာဂျင်တီးနားက ရှုံးထွက် (၁၆)သင်းအဆင့်၊ ဥရုဂွေးနှင့် ဘရာဇီးလ်တို့က ကွာတားဖိုင်နယ်တို့တွင် ဥရောပအသင်းများကိုရှုံးနိမ့်ကာ အရှက်တကွဲထွက်ခွာခဲ့ရသည်။ ဆီမီးဖိုင်နယ်တွင် ဘယ်လ်ဂျီယံကိုအနိုင်ယူခဲ့သည့် ပြင်သစ်နှင့် အင်္ဂလန်ကိုအနိုင်ယူခဲ့သည့် ခရိုအေးရှားတို့ ဗိုလ်လုပွဲတက်ရောက်ခဲ့ပြီး ခရိုအေးရှားအသင်းမှာ အသင်းသမိုင်းတစ်လျှောက် ပထမဆုံးအကြိမ်ကမ္ဘာ့ဖလားဗိုလ်လုပွဲသို့ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဗိုလ်လုပွဲတွင် ပြင်သစ်က ခရိုအေးရှားကို (၄-၂)ဂိုးဖြင့်အနိုင်ရကာ အသင်းသမိုင်းတစ်လျှောက် ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ချန်ပီယံဆုကိုရယူနိုင်ခဲ့ပြီး ခရိုအေးရှားအသင်းမှာမူ ပထမဆုံးအကြိမ် ချန်ပီယံမျှော်လင့်ချက်နှင့် လွဲချော်ခဲ့ရသည်။ ပြိုင်ပွဲ၏အကောင်းဆုံးကစားသမားဆုကို ခရိုအေးရှား ဝါရင့်ကွင်းလယ်လူ မိုဒရစ်၊ ရွှေဖိနပ်ဆုကို အင်္ဂလန်တိုက်စစ်မှူး ဟာရီကိန်း၊ အကောင်းဆုံးလူငယ်ဆုကို ပြင်သစ်တိုက်စစ်မှူး ဘာပေနှင့် အကောင်းဆုံးဂိုးသမားဆုကို ဘယ်လ်ဂျီယံဂိုးသမား ကော်တိုအာတို့က ရရှိခဲ့သည်။